Nieskładanie sprawozdań finansowych będąc członkiem zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością niesie dwa ryzyka. Pierwszym z nich, które występuje najczęściej jest prowadzenie przez sąd rejestrowy w stosunku do członków zarządu postępowania przymuszającego. Jego celem jest skłonienie członków zarządu do tego, żeby sprawozdania zostały złożone, a instrumentem, który ma do tego prowadzić są grzywny nakładane przez sąd KRS w wysokości nawet do 15.000 złotych. Drugim jest postępowanie karne prowadzone na podstawie art. 79 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości. Pisaliśmy już na temat postępowania karnego prowadzonego przeciwko zarządowi za nieskładanie sprawozdań finansowych wcześniej, teraz jednak chcieliśmy się pochwalić naszym niedawnym sukcesem właśnie w takiej sprawie.
Spis treści:
Nieskładanie sprawozdań jest przestępstwem, za które odpowiada członek zarządu
Ustawa rachunkowości obok przepisów mówiących o tym jak powinny wyglądać sprawy księgowe spółki, zawiera także kilka przepisów z zakresu prawa karnego. Znajdują się one w rozdziale 9 tej ustawy i określają przestępstwa związane m. in. z niedopełnieniem obowiązkowi składania sprawozdań finansowych do sądu rejestrowego.
Zwrócić uwagę należy na dwa przepisy. Pierwszy z nich to art. 77 pkt 2 ustawy o rachunkowości, który brzmi tak:
Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do niesporządzenia sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
Drugi przepis, na który chcieliśmy zwrócić uwagę to art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości, który brzmi tak:
Kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, we właściwym rejestrze sądowym, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Oznacza to, że jeśli zarząd nie sporządza sprawozdania finansowego lub sporządza je, jednak w sposób nierzetelny popełnia przestępstwo zagrożone karą 2 lat pozbawienia wolności, a jeśli zarząd sporządza takie sprawozdanie, ale ich nie składa do sądu rejestrowego, popełnia przestępstwo „lżejsze”, zagrożone karą grzywny lub ograniczenia wolności. Niemniej obie sytuacje są karane przez przepisy prawa karnego oraz mogą stanowić źródło nieprzyjemności dla członków zarządu.
Nie wystarczy samo nieskładanie sprawozdań, żeby popełnić przestępstwo: wina i społeczna szkodliwość
Przepisy prawa karnego nie są jednak tak kategoryczne jak mogłoby się wydawać. Żeby sąd karny mógł skazać kogoś za popełnienie przestępstwa to nie wystarczy stwierdzenie, że doszło do pewnych zdarzeń czy, faktów. Sąd karny musi rozważyć chociażby czy można przypisać sprawy winę w popełnieniu przestępstwa.
Jeśli członek zarządu zachorował i trafił do szpitala na pół roku i w związku z tym nie sporządził sprawozdań finansowych spółki, to jego sytuacja będzie inna od osoby, która po prostu sprawozdania nie sporządziła bo zapomniała. W obu sytuacjach niezłożenie sprawozdania będzie faktem, jednak w pierwszym z nich członek zarządu nie będzie ponosił winy w jego popełnieniu, a w drugim taka wina wystąpi.
Podobnie jeśli nie były składane sprawozdania finansowe niewielkiej spółki, która nie funkcjonuje na rynku w sposób rzeczywisty będąc wyłącznie wpisem w rejestrze przedsiębiorców można przyjąć, że nikomu się z tego powodu krzywda nie dzieje. Społeczna szkodliwość tego przestępstwa jest zatem znikoma. Jeśli jednak spółka aktywnie działa, ma do tego długi, a z braku sprawozdań finansowych jej kontrahenci nie są w stanie ocenić ryzyka współpracy z taką spółką społeczna szkodliwość będzie wystarczająca do skazania za takie przestępstwo.
Umorzenie postępowania karnego przeciwko zarządowi za nieskładanie sprawozdań finansowych. Prawomocne postanowieniu Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowy w Warszawie.
W sprawie, o której pisaliśmy na początku członek zarządu został oskarżony o nieskładanie sprawozdań finansowych za pięć kolejnych lat. Sprawa była o tyle nietypowa, że spółka miała charakter jednoosobowy, zatem całą odpowiedzialność za funkcjonowanie spółki zarówno od strony właścicielskiej jak i zarządczej ponosiła ta sama osoba. W między czasie doszło do uzupełnienia sprawozdań finansowych – w żaden sposób jednak nie wpływało to na fakt, że do przestępstwa doszło.
Pomimo prób przekonania prokuratora na etapie postępowania przygotowawczego aby umorzyć postępowania względem klienta, doszło do złożenia aktu oskarżenia do sądu. Tam adwokat Krzysztof Lamparski występujący jako obrońca dla klienta zaprezentował uzasadnienie dla umorzenia postępowania. Linia obrony zakładała właśnie, że nie ma w sprawie wystarczającego wysokiego stopnia społecznej szkodliwości bezspornego przestępstwa, do którego klient z zasady się przyznał .
Sąd uwzględnił taka argumentację o wydał postanowienie o umorzeniu postępowania, wskazując że społeczna szkodliwość czynu była znikoma. Zapraszamy do zapoznania się z treścią postanowienia, które ma charakter edukacyjny. Zachęcamy także do współpracy i dzieleniem się własnymi przemyśleniami!
