odpowiedzialność członka zarządu
Jeśli jesteś uważnym czytelnikiem blogu prowadzonego na www.likwidacjaspolki.com wiesz zapewne, że art. 299 ksh mówiący o odpowiedzialności członków zarządu za niespłacone długi spółki, nie jest jedyną podstawą prawą odpowiedzialności członka zarządu. W tym wpisie przedstawimy w których przepisach można szukać odpowiedzialności członków zarządu, co jest szczególnie ważne jeśli decydujesz się na pozwanie członka zarządu. Jeśli bowiem wskażesz sądowi, że pozywasz go właśnie na podstawie art. 299 kodeksu spółek handlowych, sąd nie rozpatrzy innych przesłanek odpowiedzialności. Jeśli zaś napiszesz w pozwie przeciwko zarządowi, że pozywasz członka zarządu na podstawie odpowiedzialności z 299 ksh ale TAKŻE innych podstawach, ZWIĘKSZASZ szanse na wygranie sprawy sądowej, jeśli jakimś cudem członek zarządu zdoła wykazać, że nie odpowiada z kodeksu spółek handlowych.
Spis treści:
Odpowiedzialność członka zarządu z kodeksu spółek handlowych
Podstawowym przepisem wskazującym na odpowiedzialność członka zarządu za długi spółki jest art. 299 kodeksu spółek handlowych – czyli krótko popularne 299. Stanowi on, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Dodatkowo wskazuje on kiedy członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności – co jest możliwe głównie wówczas gdy złożony został wniosek o upadłość spółki.
Warunkiem pozwania członka zarządu jest właściwie to toby niespłacony dług istniał w momencie, kiedy pozwany członek zarządu miał obowiązujący mandat w zarządzie (pełnił taką funkcję) oraz by egzekucja przeciwko spółce była bezskuteczna (co nie oznacza, że zawsze trzeba taką egzekucje prowadzić). Więcej na ten temat możesz przeczytać w tym wpisie do którego odsyłam, bo odpowiedzialność zarządu na tej podstawie jest tak naprawdę pobocznym tematem tego artykułu: https://likwidacjaspolki.com/kogo-i-kiedy-mozna-pozwac-za-niesplacone-dlugi-spolki-odpowiedzialnosc-zarzadu-i-nie-tylko-za-dlugi-spolki/
Warto dodać, że odpowiednie przepisy zawarte są także jeśli chodzi o spółkę akcyjną i prostą spółkę akcyjną. Zatem każda spółka kapitałowa w tym zakresie zapewnia bezpieczeństwo wierzycielom.
Odpowiedzialność członka zarządu z prawa upadłościowego
Zupełnie oddzielna podstawę do pozwania członków zarządu stanowi art. 21 ustawy prawo upadłościowe. Określa on, że członek zarządu ma obowiązek złożyć wniosek o upadłość niewypłacalnej spółki w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Dodatkowo wskazuje, że osoby takie ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku o upadłość spółki w terminie (no chyba że nie ponoszą winy, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie na złożenie wniosku o upadłość otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu).
Przepis ten stwarza dodatkową podstawę odpowiedzialności zarządu za długi spółki. Jest to tz. Odpowiedzialność deliktowa za niezrealizowanie obowiązku prawnego. Aby wygrać sprawę przeciwko zarządowi z prawa upadłościowego musi po pierwsze dojść do tego, że członek zarządu nie złoży wniosku w ustawowym terminie 30 dni (a terminu tego naprawdę trudno dochować o czym piszemy tutaj: https://likwidacjaspolki.com/co-to-jest-wlasciwy-czas-na-zgloszenie-wniosku-o-upadlosc-spolki-o-ktorym-mowa-w-art-299-ksh/). Po drugie musi nastąpić szkoda w rozumieniu art. 415 k.c. oraz po trzecie związek przyczynowy pomiędzy niezłożeniem wniosku o ogłoszeniu upadłości w terminie a powstaniem szkody. Po czwarte w końcu musi być wina członka zarządu w tym, że nie złożył tego wniosku (oceniana surowo, biorąc pod uwagę że członek zarządu powinien znać prawo i ekonomię).
Brzmi skomplikowanie, jednak w praktyce takie skomplikowane nie jest bo przepisy dają wierzycielowi sporo ułatwień. Po pierwsze wprowadzają domniemanie winy osoby, która uchybiła terminowi na złożenie wniosku o upadłość. Zatem ciężar dowodu dla wykazania braku winy spoczywa na osobie pozwanej. Omawiane domniemanie, które jest domniemaniem wzruszalnym i nie ogranicza prawa dłużnika do wykazania, że szkoda wierzyciela jest w istocie mniejsza. Po drugie wprowadzają także domniemanie wysokości szkody – domniemywa się, że szkoda obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Ponownie to pozwany członek zarządu musi dowodzić, że jest inaczej. Powodowi pozostaje zatem formalnie wykazanie związku przyczynowego – czyli musi wykazać, że w związku z tym, że nie doszło do złożenia wniosku o upadłość poniósł szkodę lecz związek ten ma charakter normatywny (wynika niejako z ustawy i objęty jest także domniemaniem). Odwracając sytuację jednak w sytuacji gdy pozwany wykaże, że gdyby złożył wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie, to i tak wierzytelność nie uległaby zaspokojeniu, wtedy nie odpowiedzialności za szkodę i powinien wygrać swoją sprawę (analogicznie do odpowiedzialności z art. 299 KSH)
Warto wskazać, że przepis ten w przeciwieństwie do art. 299 ksh w ogóle nie wymaga wcześniejszego pozywania spółki lub prowadzenia przeciwko niej egzekucji. Nie ma tam bowiem przesłanki: bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce. Jeśli ustalisz, że w spółce nie złożono wniosku o upadłość, a powinno się go złożyć, masz spore szanse na wygraną. Jak to zrobić? Analizując dokumentację księgową spółki, oświadczenia zarządu – także pod kątem tzw. domniemań niewypłacalności. Więcej na ten temat do poczytania tutaj: https://likwidacjaspolki.com/pozew-przeciwko-zarzadowi-o-zobowiazania-spolki-domniemanie-prawne/
Odpowiedzialność deliktowa członka zarządu z kodeksu cywilnego
Na tym nie koniec – zgodnie z art. 300 ksh członek zarządu może ponosić odpowiedzialność także na zasadach ogólnych, których można szukać w kodeksie cywilnym. Jedną z podstaw odpowiedzialności jest odpowiedzialność za czyn niedozwolony (delikt) – określony w art. 415 kc. Przepis ten może mieć zatem zastosowanie wtedy, kiedy członek zarządu narusza przepisy lub normy i w ten sposób generuje po stronie kontrahentów spółki szkodę.
Czynami wyrządzającymi szkodę w rozumieniu art. 300 KSH mogą być: nakłonienie do zawarcia niekorzystnej transakcji ze spółką, także przez udzielenie fałszywych informacji, podział majątku likwidowanej spółki pomiędzy wspólników przed upływem wymaganego 6-miesięcznego terminu; wprowadzenie w błąd, użycie groźby; sporządzenie fałszywych sprawozdań finansowych lub prowadzenie kreatywnej księgowości; naruszenia w dziedzinie przepisów pracowniczych lub BHP. Trudno wymienić wszystkie potencjalne sytuacje kiedy po ten przepis można sięgnąć, jednak podstawa taka istnieje i stanowi ją art. 300 ksh w zw. z art. 415 kc.
Podsumowanie: Podstawy prawne odpowiedzialności zarządu
Jak zatem widzisz, świat nie kończy się na art. 299 ksh. Podstaw odpowiedzialności można szukać także w innych przepisach. W związku z tym, że sytuacje są naprawdę różne, czasem wręcz NALEŻY tak robić, by w sądzie zwiększyć szanse na wygraną w pozwie przeciwko zarządowi. Jeśli poszukujesz profesjonalnej pomocy w tym zakresie, zapraszamy do kontaktu.
Czy ten artykuł był dla Ciebie przydatny?
Kliknij gwiazdki, aby ocenić!
Średnia ocena: 5 / 5. Liczba głosów: 2
Jak dotąd brak głosów! Bądź pierwszym, który oceni ten artykuł.