Likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego
W poprzednim stanie prawnym, za obowiązywania jeszcze ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce poprzez oddział przedsiębiorcy zagranicznego sprawiało wiele problemów. Działo się tak ze względu niedopasowania polskiego ustawodawstwa do przepisów unijnych. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”) wprowadza zaś wprost zakaz wszelkiej dyskryminacji podmiotów zagranicznych z siedzibą w innym państwie członkowskim lub państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W skrócie oznacza to to, iż oddział zagranicznego przedsiębiorcy nie może być traktowany gorzej, niż oddziały polskiej jednostki organizacyjnej tego samego rodzaju. Niedostosowanie przepisów polskiego ustawodawstwa do przepisów unijnych spowodowało, iż sądy rejestrowe w przypadku likwidacji oddziału zagranicznej spółki, wymagały przeprowadzenia pełnej procedury likwidacyjnej z Kodeksu Spółek Handlowych, podczas gdy polskie spółki mogły zlikwidować swój oddział bez jej przeprowadzania. Rozwiązaniem dla procesu uproszczonej likwidacji oddziału przedsiębiorcy zagranicznego stała się ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, która weszła w życie dnia 30 kwietnia 2018 r.
LIKWIDACJA ODDZIAŁU PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO Z PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO LUB EOG
Dziś nie ma wątpliwości, iż likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego może mieć charakter uproszczony, musi się ona jednak odbyć zgodnie z polskimi przepisami. Decyzja o zamknięciu polskiego oddziału musi zostać podjęta oczywiście przez spółkę matkę, zgodnie z przepisami kraju spółki macierzystej.
Chcąc zamknąć oddział w Polsce wystarczy złożyć wniosek o wykreślenie spółki z Krajowego Rejestru Sądowego, tak jak polska spółka składa jedynie wniosek o wykreślenie oddziału. Z uwagi, że jest to tylko oddział, nie ma konieczności stosowania pełnej procedury likwidacyjnej, która jest dość mocno sformalizowana oraz długotrwała.
LIKWIDACJA ODDZIAŁU PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO SPOZA UE LUB EOG
Inaczej ma się jednak sytuacji w przypadku, gdy likwidowany ma być oddział przedsiębiorcy zagranicznego spoza UE lub EOG.
Dzieje się tak, gdyż polski ustawodawca przewidział jednak sytuacje, w których taki przedsiębiorca będzie musiał przeprowadzić pełną likwidację zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych. Stanie się tak, gdy Minister właściwy do spraw gospodarki wyda decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, w związku z:
– rażącym naruszeniem prawa polskiego;
– otwarciem likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub utraceniem prawa do wykonywania działalności gospodarczej;
– zagrożeniem bezpieczeństwu lub obronności państwa, bezpieczeństwu informacji niejawnych o klauzuli tajności „poufne” lub wyższej lub innemu nadrzędnemu interesowi publicznemu.
Pamiętać należy, iż powyższe sytuacje znajdą zastosowanie wyłącznie do przedsiębiorcy spoza UE lub EOG.
Skoro polski ustawodawca przewiduje pełną likwidację oddziału przedsiębiorcy zagranicznego spoza UE lub EOG wyłącznie w powyższych sytuacjach, nie ma według nas powodu by uważać, że taki przedsiębiorca nie może, w innych sytuacjach, zlikwidować swojego polskiego oddziału również w sposób uproszczony
Warto jednak zawsze spojrzeć, czy taki przedsiębiorca nie jest z kraju, z którym Polska podpisała umowę o wzajemnej współpracy gospodarczej, a jeśli tak to przeanalizować warunki takiej umowy. Do takich krajów należą m.in. USA, Chiny czy Australia.
