Kompendium wiedzy o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Proces likwidacji spółki z o.o. jest procesem skomplikowanym. Nasi czytelnicy szukają informacji o tym w jaki sposób ją przeprowadzić, a my chcemy się tą wiedzą z chęcią dzielić. Pamiętajcie, że każda spółka wymaga indywidualnej analizy co do sposobu jej likwidacji. Z pośród dostępnych opcji trzeba wybrać najkorzystniejsze rozwiązania. W tym wpisie postanowiliśmy zebrać dla Was najważniejsze informacje dotyczące likwidacji spółki z o.o. Mamy nadzieję, że stanie się on przydatną lekturą – swoistym kompendium wiedzy o likwidacji spółki z o.o.

BADAMY UMOWĘ SPÓŁKI

Niektóre przepisy Kodeksu Spółek Handlowych mają tzw. charakter bezwzględnie wiążących. Oznacza to, że przepisów tych nie można ukształtować w sposób odmienny niż jest to uregulowane w ustawie. W przypadku likwidacji wiele ustawowych przepisów dotyczących likwidacji jest wiążące o tyle, o ile wspólnicy spółki nie uregulowali tych spraw inaczej w umowie spółki. Przykład? W umowie spółki może zostać zaostrzona liczba głosów potrzebnych do otwarcia likwidacji. Standardowo jest to kwalifikowana większość 2/3 głosów, ale umowa spółki może ustanowić surowsze warunki powzięcia uchwały o likwidacji spółki z o.o. – na przykład wprowadzając warunek kworum, ale ustalając wymóg jednomyślności.

W każdym przypadku, przed podjęciem jakiekolwiek kroku dotyczącego likwidacji spółki z o.o., należy wnikliwie przeanalizować jej umowę.

ROZWIĄZANIE SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Rozwiązanie spółki z o.o. może nastąpić tak naprawdę w wielu powodów. Przesłanka rozwiązania spółki z o.o. może wynikać z samej umowy, może być decyzją wspólników ale może również nastąpić z mocy samego prawa. Nie zawsze więc rozwiązanie spółki z o.o. będzie swobodną decyzją jej wspólników. Jakie są zatem przesłanki rozwiązania spółki z o.o.?

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki Spółki z o.o. zawiązuje się zazwyczaj na czas nieokreślony. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by spółkę z o.o. zawiązać na określony czas, np. w celu osiągnięciu ściśle określonego rezultatu, którego zakończenie spowoduje rozwiązanie spółki z o.o.
2. uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę Najczęstszy przypadek. Taka uchwała musi naturalnie zostać sporządzona w formie aktu notarialnego, z wyłączeniem spółek z o.o. założonych przy wykorzystaniu wzorca umowy tzw. S24. Przy takich spółkach często udaje się uniknąć wizyty u notariusza.
3. ogłoszenie upadłości spółki Często przed likwidacją spółki z o.o. popada ona w poważne problemy finansowe. W takim przypadku jej zarząd w terminie 30 dni od wystąpienia do tego podstaw powinien złożyć stosowny wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. Powinien to zrobić chociażby w celu uwolnienia się od ponoszenia odpowiedzialności za długi sp. z o.o. Naturalnym tokiem ogłoszenia upadłości spółki z o.o. jest jej rozwiązanie z mocy samego prawa.
4. inne przyczyny przewidziane prawem. Kodeks Spółek Handlowych dopuszcza m.in. możliwość rozwiązania z urzędu spółki z o.o. w przypadku niedostosowania przez nią jej umowy do obowiązujących przepisów. Również ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym określa możliwość rozwiązania spółki z urzędu przez sąd rejestrowy w przypadku niedopełnienia wymaganych formalności.
5. wyrok sądu rejestrowego o rozwiązaniu spółki Sąd prowadzący rejestr przedsiębiorców może wyrokiem orzec rozwiązanie spółki na żądanie wspólnika lub członka organu spółki. Podstawą do tego jest niemożność osiągnięcia celu spółki albo wystąpienie innych ważnych przyczyny wywołanych stosunkami w ramach spółki. Ma to zazwyczaj miejsce w przypadku mocnego konfliktu wspólników, paraliżującego działanie spółki z o.o.

UCHWAŁA O OTWARCIU LIKWIDACJI – POCZĄTEK KOŃCA

Jest to najczęstszy krok w celu wykreślenia spółki z o.o. Jak wspomniałem taka uchwała musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego, z wyłączeniem spółek zawiązanych przez system S24.

Jakie uchwały podejmujemy na takim spotkaniu? Zasadniczo dwie:

1. uchwałę w przedmiocie rozwiązania umowy spółki i otwarcia postępowania likwidacyjnego
2. uchwałę w przedmiocie wyboru likwidatorów spółki i określenia sposobu reprezentacji spółki

Likwidatorem co do zasady może być każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Najczęściej likwidatorami spółki z o.o. zostają jej byli członkowie zarządu. Co ważne, likwidatorem nie może zostać osoba prawomocnie skazana za przestępstwa gospodarcze.

Co do samej uchwały o otwarciu postępowania likwidacyjnego to musi ona zostać podjęta kwalifikowaną większością 2/3 głosów. Co ważne, nie jest wymagane żadne kworum (chodzi zatem o 2/3 głosów „za” oddanych na danym zgromadzeniu wspólników, a nie 2/3 wszystkich możliwych głosów). Oznacza to, że wspólnik posiadający np. jedynie 1/2 ilości głosów może samodzielnie otworzyć likwidację spółki z o.o., jeżeli wcześniej, prawidłowo zostanie zwołane nadzwyczajne zgromadzenie wspólników. Wcześniej jednak sprawdź umowę spółki, czy nie wprowadza ona innych warunków.

W małych spółkach najczęściej zgromadzenie wspólników odbywa się bez formalnego zwołania, w trybie art. 240 k.s.h., na którym reprezentowany powinien być cały kapitał zakładowy spółki z o.o. Nic nie stoi na przeszkodzie by był on jednak reprezentowany na zgromadzeniu przez jedną osobę występującą w charakterze pełnomocnika wszystkich wspólników.

Otwarcie likwidacji następuje z dniem powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki. Oznacza to, że spółka z o.o. od tego czasu powinna używać przyrostku „w likwidacji” – jeszcze przed zmianą wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym.

WSTĘPNE CZYNNOŚCI LIKWIDACYJNE – ZGŁOSZENIE DO KRS OTWARCIA LIKWIDACJI, OGŁOSZENIE OTWARCIA LIKWIDACJI SPÓŁKI Z O.O. W MONITORZE SĄDOWYM I GOSPODARCZYM, SPORZĄDZENIE BILANSU OTWARCIA LIKWIDACJI

ZMIANY W KRS

Zmianę dotyczącą otwarcia likwidacji tj. m.in. otwarcie likwidacji, wykreślenie zarządu, wpis likwidatorów należy zgłosić do KRS w terminie 7 dni od dnia podjęcia uchwały o rozwiązaniu spółki z o.o. Dokonuje się tego na standardowym formularzu dotyczącym zmian wpisu spółki z o.o. (KRS – Z61). Dołącza się do niego formularz na podstawie, którego wykreślamy organ spółki z o.o. w postaci zarządu (KRS – ZK) oraz wpis powołanych uchwałą likwidatorów spółki z o.o. (KRS – ZR).

Do formularza KRS – Z61, w zakresie wpisu dotyczącego otwarcia likwidacji, należy załączyć ponadto:

1. uchwałę o powołaniu likwidatorów oraz o sposobie reprezentacji spółki przez likwidatorów w formie aktu notarialnego;
2. zgodę likwidatorów na pełnienie funkcji wraz ze wskazanym adresem korespondencyjnym;
3. dowód dokonania opłaty sądowej od wniosku o wpis otwarcia likwidacji oraz opłaty za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

OGŁOSZENIE OTWARCIA LIKWIDACJI SPÓŁKI Z O.O. W MONITORZE SĄDOWYM I GOSPODARCZYM

Kolejnym krokiem jest ogłoszenie w MSiG otwarcia likwidacji spółki z o.o. oraz wezwanie wszystkich jej wierzycieli do zgłoszenia swoich wierzytelności w terminie 3 miesięcy od dnia pojawienia się takowego ogłoszenia w MSiG.

Czy powyższe oznacza, że trzeba zaspokoić tylko tych wierzycieli, którzy zgłoszą swoje wierzytelności w terminie 3 miesięcy? Niestety nie. Wierzyciele mogą skutecznie zgłosić swoje wierzytelności również po 3 miesiącach, a likwidator musi je zaspokoić, jeśli pozwala na to majątek likwidacyjny spółki.

Ogłoszenie o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli do zgłoszenia swoich wierzytelności zgłasza do opublikowania w MSiG likwidator. Opłata od takiego ogłoszenia zależna jest od ilości znaków, więc będzie ona zmienna – nie powinna być ona jednak wyższa niż 500 złotych.

BILANS OTWARCIA LIKWIDACJI – RACHUNKOWOŚĆ, KTÓREJ NIE BĘDZIE MAŁO

W ciągu 15 dni od otwarcia likwidacji, likwidator spółki z o.o. powinien sporządzić bilans otwarcia likwidacji. Bilans ten powinien być również podpisany przez wszystkich likwidatorów. W procesie likwidacji to oni są „kierownikami jednostki” w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Następuje również zmiana wyceny aktywów i pasywów, do bilansu likwidacyjnego należy przyjąć wszystkie składniki aktywów według ich wartości zbywczej. Ponadto, bilans likwidacyjny musi zostać złożony zgromadzeniu wspólników do zatwierdzenia.

Dodatkowo, istnieje obowiązek sporządzenia pełnego sprawozdania finansowego (także rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej) oraz zamknięcia wszystkich ksiąg rachunkowych spółki z o.o. na dzień poprzedzający otwarcie likwidacji oraz złożenie takiego sprawozdania do Repozytorium Dokumentów Finansowych.

WŁAŚCIWE CZYNNOŚCI LIKWIDACYJNE – W KOŃCU DO RZECZY!

Po wszystkich formalnościach, likwidatorzy mogą w końcu przystąpić do właściwych czynności likwidacyjnych, które potrzebne są najbardziej do zakończenia bytu prawnego spółki z o.o.. Likwidatorzy w toku likwidacji spółki z o.o. powinni:

1. zakończyć bieżące interesy spółki,
2. nie zawierać nowych umów i transakcji, chyba, że jest to konieczne to zakończenia starych spraw spółki z o.o.,
3. ściągnąć wierzytelności spółki z o.o.,
4. upłynnić majątek spółki z o.o.,
5. spłacić wierzycieli spółki z o.o.

Na tym etapie należy pamiętać, iż od momentu otwarcia likwidacji likwidatorzy spółki z o.o. mogą podejmować jedynie działania niezbędne do zakończenia istniejących spraw. Likwidatorzy spółki powinni upłynnić majątek spółki i w miarę możliwości zaspokoić wierzycieli. Jeśli posiadają oni wiedzę o innych wymaganych wierzytelnościach wierzycieli spółki z o.o., którzy ich jednak nie zgłosili i tak powinni zabezpieczyć te sumy w depozycie sądowym.

Dopiero po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia o likwidacji spółki z o.o. oraz wezwania wierzycieli do zgłoszenia swoich wierzytelności w MSiG, wspólnicy spółki mogą podzielić między sobą pozostały po likwidacji majątek spółki z o.o. Widać tu pewną nieścisłość. Wierzyciele spółki mają zgłosić swoje wierzytelności w terminie 3 miesięcy a podziału majątku można dokonać dopiero po upływie 6 miesięcy.

Co z wierzycielami, którzy zgłoszą swoje wierzytelności po upływie 3 miesięcy? Ich też należy spłacić, jednakże jeśli wspólnicy dokonali już podziału majątku między siebie tacy wierzyciele mogą być zaspokojeni jedynie z majątku spółki z o.o., który pozostał po podziale.

ZAKOŃCZENIE LIKWIDACJI – BLIŻEJ NIŻ DALEJ!

Sprawozdanie likwidacyjne jest tak naprawdę sprawozdaniem finansowym na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli – czyli sporządzone na ostatni dzień 6 – miesięcznego terminu od ogłoszenia w MSiG. Jeżeli wspólnicy spółki z o.o. nie dzielą pozostałego po likwidacji majątku od razu w pierwszym możliwym dniu to i tak sprawozdanie likwidacyjne winno zostać sporządzone w okresie maksymalnie 3 miesięcy od dnia upływu 6 – miesięcznego terminu od ogłoszenia w MSiG.

Następnego dnia, po sporządzeniu sprawozdania likwidacyjnego, likwidatorzy (przy okazji podjęcia uchwały o sposobie podziale majątku) powinni złożyć je zgromadzeniu wspólników do zatwierdzenia, a następnie ogłosić zatwierdzone sprawozdanie likwidacyjne w siedzibie spółki.

Ponadto, na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, tj. na dzień zakończenia likwidacji, powinno zostać sporządzone kolejne sprawozdanie finansowe – jest to zakończenie likwidacji sensu stricto czyli podział majątku między wspólników.

WYKREŚLENIE SPÓŁKI – OSTATNI ETAP

Już pierwszego dnia po upływie 6 – miesięcznego terminu od ogłoszenia w MSiG, wspólnicy spółki mogą przystąpić do podziału majątku. Mają jednak oni też parę innych uchwał do podjęcia.

Zgromadzenie wspólników, by skutecznie zakończyć likwidację ich spółki powinno podjąć uchwały w przedmiocie:

1. zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego,
2. sposobu podziału majątku spółki z o.o. pozostałego po likwidacji,
3. wyznaczenia osoby oraz miejsca do przechowywania ksiąg i dokumentów spółki z o.o. po jej wykreśleniu,
4. w przedmiocie zamknięcia likwidacji.

Warto w tym miejscu także podjąć uchwałę o udzieleniu likwidatorom absolutorium ze sprawowanych czynności.

Ostatnim etapem pozostaje już wtedy wykreślenie spółki z KRS. W tym celu, należy złożyć wniosek do KRS (na formularzu KRS-X2) o wykreślenie spółki z o.o. z rejestru. Złożenie wniosku jest już obowiązkiem likwidatorów.

Do wniosku o wykreślenie spółki z .o. o. z rejestru (na formularzu KRS-X2), zgodnie z przepisami należy załączyć zasadniczo wyłącznie:

1. uchwały zgromadzenia wspólników o zatwierdzeniu sprawozdania likwidacyjnego, ustalenia sposobu podziału majątku oraz wyznaczenia osoby do przechowywania ksiąg i dokumentów spółki,
2. sprawozdanie likwidacyjne sporządzone na dzień poprzedzający podział majątku spółki miedzy jej wspólników.

W praktyce sądy rejestrowe często żądają dodatkowych dokumentów, których złożenie nie zawsze ma podstawę prawną w obowiązujących przepisach, jest to np.:

1. bilans otwarcia likwidacji wraz z uchwałą o jego zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników,
2. strona z MSiG z ogłoszeniem o likwidacji spółki i wezwaniem jej wierzycieli do zgłoszenia swoich wierzytelności,
3. sprawozdanie likwidatorów z czynności likwidacyjnych, w tym dowody na zaspokojenie zgłoszonych wierzytelności czy upłynnienie majątku spółki,
4. oświadczenie likwidatorów o ogłoszeniu sprawozdania likwidacyjnego w siedzibie spółki,
5. czy też oświadczenie likwidatorów o ciążących na spółce zobowiązaniach oraz toczących się z jej udziałem postępowaniach.

Formalne rozwiązanie spółki z o.o. i zakończenie jej bytu prawnego następuje w momencie, kiedy uprawomocni się postanowienie o wykreśleniu jej z rejestru przedsiębiorców KRS. Jak wskazywałem we wcześniejszym artykule, niespłacone długi spółki z o.o., jeśli w toku postępowania likwidacyjnego likwidatorzy spółki z o.o. upłynnili cały majątek na spłatę wierzycieli, nie stoją na przeszkodzie wykreślenia z rejestru spółki z o.o. – co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego.

CZYNNOŚCI PO WYKREŚLENIU SPÓŁKI – W KOŃCU!

Już po wykreśleniu spółki z o.o. z rejestru przedsiębiorców należ jeszcze:

1. zawiadomić właściwy urząd skarbowego o tym, że spółka została zlikwidowana na formularzu NIP-8,
2. zawiadomić Główny Urząd Statystyczny o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej,
3. zgłosić zakończenie działalności podlegającej opodatkowaniu VAT na formularzu VAT-R oraz
4. wyrejestrować w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych osoby zatrudnione z odpowiednich ubezpieczeń.

ILE TO KOSZTUJE

Spis kosztów przy likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest następujący:

1. Opłaty notarialne – ok. 1.000 złotych (bez opłaty dla spółek S24)
2. Opłaty sądowe (w tym opłata za ogłoszenia w MSiG ogłoszeń o otwarciu likwidacji spółki i jej wykreśleniu) – 750 złotych
3. Opłata za ogłoszenie w MSiG wezwania wierzycieli – ok. 300-500 złotych

PODSUMOWANIE

Jak widzicie likwidacja spółki to proces trudny, sformalizowany i przede wszystkim czasochłonny, gdyż trwa ona zazwyczaj 9 miesięcy. W tak długim okresie czasu można nieraz zapomnieć o dopełnieniu wszystkich obowiązków. Dlatego tak ważne jest by proces likwidacji przeprowadzała osoba kompetentna z doświadczeniem prawniczym w tym zakresie.