Jak pozwać członka zarządu spółki za jej długi. Jak napisać pozew przeciwko zarządowi? Wzór pozwu przeciwko zarządowi

Odpowiedzialność zarządu za długi spółki wynikająca z przepisów kodeksu spółek handlowych to często ostatnia szansa na to by odzyskać pieniądze, które powinna zapłacić Ci spółka ale z różnych przyczyn nie płaci. W tym artykule podpowiadamy w jaki sposób przygotować się do złożenia pozwu przeciwko członkowi zarządu. Miało być krótko, jednak chęć dość kompleksowego przedstawienia całej sprawy spowodowała, że musisz być gotowy na kilka stron lektury. Z drugiej strony lepiej wiedzieć więcej niż później przegrać w sądzie.

Ustal kto z zarządu spółki odpowiada za długi spółki

Pierwszym Twoim krokiem powinno być ustalenie kto z członków zarządu odpowiada lub może odpowiadać za długi spółki. Zasadą jest, że członkowie zarządu odpowiadają za długi spółki, które istniały w czasie ich kadencji. Odpowiedzialność taką sama jak członkowie zarządu ponoszą także likwidatorzy.

Coraz częściej pojawia się orzecznictwo sądowe bardzo korzystne dla osób chcących pozwać zarząd wskazujące, że zarząd odpowiada za długi spółki których podstawy istniały w czasie ich kadencji. Idąc tym tokiem rozumowania czasem wystarczające będzie choćby zawarcie umowy, z której powstają długi w czasie kadencji członków zarządu. 

Oznacza to, że dla sprawy nie ma właściwie znaczenia wymagalność roszczenia (rozumiana jako upływ terminu do zapłaty długu – np. data zapłaty z faktury). Jeśli spółka ma długi (lub są jego podstawy) w czasie kadencji członka zarządu może on potencjalnie odpowiadać za te długi.

Skład zarządu można oczywiście sprawdzić pobierając odpis z KRS dostępny na stronie internetowej: https://ekrs.ms.gov.pl/web/wyszukiwarka-krs/strona-glowna/ Od tego powinniśmy zacząć.

Warto pamiętać w tym miejscu, że wpis w KRS o tym, że ktoś jest członkiem zarządu lub nim nie jest ma znaczenie tylko informacyjne i stanowi wyłącznie domniemanie prawne prawdziwości informacji ujawnionych w rejestrze KRS. Wpis w rejestrze przedsiębiorców nie jest jednak warunkiem koniecznym dla skutecznego powołania lub w szczególności – odwołania lub rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu. Domniemanie z KRS można obalić. Warto zatem z całą pewnością zweryfikować dokumenty spółki zgromadzone przez sąd rejestrowy. Tam powinny być bowiem informacje czy w tym zakresie informacje dostępne w KRS są prawdziwe. Najnowsze dokumenty powinieneś móc przeczytać przez Portal Rejestrów Sądowych, jednak system ten nie do końca działa prawidłowo. Bez wizyty w sądzie raczej się zatem nie obędzie. To pierwsza z wielu pułapek.

Ustal adresy członków zarządu odpowiedzialnych za długi spółki

Drugim krokiem powinno być ustalenie adresów członków zarządu. Musisz wiedzieć w końcu na jaki adres wysyłać swoja korespondencję. Masz na to zasadniczo trzy możliwości.

Po pierwsze adresy powinny być ujawnione w aktach rejestrowych spółki prowadzonych przez sąd rejestrowy. Warto wiedzieć, że właściwie każdy może te dokumenty przeglądać – wystarczy że wcześniej zamówi akta. Adresy podany w rejestrze sądowym powinny być aktualne. Przepisy ustawy o KRS wskazują bowiem, ze powołując członków zarządu lub likwidatorów (osób uprawnionych do reprezentacji) trzeba podać ich adresy do doręczeń, a jeśli ulegają one zmianie należy to zgłosić sądowi rejestrowemu. Obowiązek zmiany ma sama spółka ale i członkowie zarządu. Często także adresy są podawane bezpośrednio przez członków zarządu na różnego rodzaju innych dokumentach rejestrowych lub wręcz pismach wysyłanych do sądu. W ten sposób można w pierwszej kolejności ustalić adresy członków zarządu. Możesz jednak przyjąć, że są one aktualne wyłącznie jeśli chodzi o aktualny skład członków zarządu. Byli członkowie zarządu nie mają bowiem obowiązku aktualizacji adresu, a przecież ich adres mógł się zmienić.

Warto w tym miejscu przytoczyć art. 133 § 23 kodeksu postępowania cywilnego. Mówi on o tym, że pisma procesowe lub orzeczenia dla osób reprezentujących podmiot wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego, likwidatorów, prokurentów, członków organów lub osób uprawnionych do powołania zarządu doręcza się na adres do doręczeń wskazany zgodnie z przepisami ustawy o KRS (opisanymi powyżej). Często jednak nie jest to tak proste, przepisy nie są tutaj konsekwentne bo zawierają obowiązek wskazania miejsca zamieszkania pozwanego (członka zarządu). Adres do doręczeń i miejsce zamieszkania nie muszą być oczywiście tym samym adresem. W orzecznictwie utrwalił się pogląd, zgodnie z którym jeżeli stroną pozwaną jest osoba fizyczna, to koniecznym jest wskazanie w pozwie właśnie jej adresu zamieszkania.

Drugim sposobem na ustalenie adresu jest próba ich uzyskania z rejestru PESEL lub rejestru mieszkańców danej gminy. Wniosek o udostępnienie danych z rejestru mieszkańców oraz rejestru PESEL możesz złożyć gdy masz w tym interes prawny. Interes prawny występuje wtedy kiedy otrzymałeś z sądu wezwanie do usunięcia braków formalnych pozwu do wskazania adresu zamieszkania innego uczestnika postępowania. Znów jednak sprawa nie jest jednoznaczna, bo potencjalnie będzie znajdował się tam adres zameldowania, a nie adres zamieszkania. Meldunek może być natomiast dawno nieaktualny.

Trzecim sposobem jest poszukania adresu w sposób bardziej niekonwencjonalny przez działania białego wywiadu.

Ostatecznie zawsze pozostaje pozwanie członka zarządu wraz z wnioskiem o ustanowienie kuratora dla członka zarządu, którego miejsce pobytu nie jest znane. 

Pamiętaj, że nieprawidłowe wskazanie adresu spowoduje, że cała Twoja praca nad pozwem może przepaść. Aktualnie bowiem sądy bardzo pilnują tego, żeby pozwani wiedzieli o swoich sprawach, co daje im duże możliwości manipulowania i przeciągania sprawy. 

Niewskazanie złego adresu pozwanego członka zarządu może spowodować zawieszenie Twojej sprawy (art. 177 § 1 pkt 6 KPC), a ostatecznie jej umorzenie. Sąd bowiem umarza postępowanie, jeśli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu trzech miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania na tej podstawie.

Wezwij członka zarządu do zapłaty za długi spółki

Ten krok nie jest, przynajmniej formalnie, obligatoryjny. Można bowiem członka zarządu „zaskoczyć” od razu pozwem przeciwko niemu. Wezwanie do zapłaty ma jednak znaczenia dla oceny czy warto inwestować w pozew przeciwko członkowi zarządu za długi spółki i z jakim ryzykiem można się liczyć. 

Po pierwsze pokazuje nam czy mamy właściwy adres (patrz punkt 2). Po drugie jak dostaniemy odpowiedź wiemy jakiej potencjalnej linii obrony możemy się spodziewać i przygotować się do jej obalenia. Po trzecie, pisząc pozew musimy wskazać czy próbowaliśmy załatwić sprawę poza sądem, a jeśli nie to dlaczego. Te trzy aspekty załatwia wezwanie do zapłaty. Nie jest także wykluczone, że po takim wezwaniu uda się rzeczywiście dogadać z członkiem zarządu, który będzie chciał dokonać zapłaty za długi spółki.

Wielce jest jednak prawdopodobne, że członek zarządu nam w ogóle nie odpowie lub przesyłka z wezwaniem wróci jako nieodebrana. To także jest jakaś informacja.

Zweryfikuj czy członkowie zarządu spółki mogą obronić się przed pozwem i na ile ich linia obrony może być skuteczna

Odpowiedzialność członków zarządu nie ma charakteru absolutnego. Członkowie zarządu zgodnie z art. 299 kodeksu spółek handlowych mogą uwolnić się od odpowiedzialności za długi spółki jeśli wykaże on, że:

1. we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że 
2. niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że 
3. pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Zasadą jest zatem to, że jeśli członek zarządu wykona swój obowiązek i we właściwym czasie złoży wniosek o upadłość lub otworzy restrukturyzację, może uwolnić się od odpowiedzialności. Informacje w tym zakresie możesz ustalić we właściwym dla spółki sądzie upadłościowym lub również za pomocą publicznie dostępnego przez Internet Krajowego Rejestru Zadłużonych. Czasem informacje w tym zakresie będą także widoczne w Krajowym Rejestrze Sądowym. 

Jak ustalisz, że został złożony wniosek o upadłość, co stanowi najlepszą ochronę dla członków zarządu, nic nie jest jeszcze stracone. Wniosek ten powinien być bowiem złożony we właściwym czasie, a to wcale nie takie proste. Więcej na ten temat do przeczytania tutaj: https://likwidacjaspolki.com/co-to-jest-wlasciwy-czas-na-zgloszenie-wniosku-o-upadlosc-spolki-o-ktorym-mowa-w-art-299-ksh/  Teoretycznie członek zarządu ma 30 dni na złożenie wniosku o upadłość od kiedy spółka jest niewypłacalna, czyli utraciła zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Informacje w tym zakresie można często zweryfikować analizując składane sprawozdania finansowe spółki. Jeśli zaś sprawozdania nie były składane, ryzyko w pewnym sensie rośnie, jednak z drugiej strony podważa tym samym wiarygodność członków zarządu.

Do tego pamiętaj, że  art. 299 KSH nie jest wcale jedyną prawną podstawa do pozwania zarządu. Czasem można pozwać zarząd także na innej podstawie: prawa upadłościowego lub wręcz czynu niedozwolonego.

Trzy wymienione powyżej sposoby na uniknięcie odpowiedzialności przez zarząd to jednak tylko teoria. Sposobów obrony członków zarządu spółki przed pozwem może być w praktyce dużo, dużo więcej. Możesz na ten temat przeczytać tutaj: https://likwidacjaspolki.com/w-jaki-sposob-czlonek-zarzadu-moze-uniknac-odpowiedzialnosci-za-dlugi-spolki-na-podstawie-art-299-ksh/ Prawdą jest jednak to, że to członek zarządu ma w pozwie z 299 KSH dużo gorszą pozycję niż powód, którego obowiązki dowodowe są dość proste i ograniczone.

Przygotuj dokumenty do pozwu przeciwko zarządowi spółki

Kolejny krok to przygotowanie dokumentów do pozwu. Zasadniczo powinieneś mieć dokumenty pokazujące, że przysługuje Ci roszczenie przeciwko spółce. Powinien to być wyrok lub nakaz zapłaty (tytuł wykonawczy) przeciwko spółce wskazujący, że przysługuje Ci konkretna wierzytelność względem spółki.

Tylko jeśli nie masz absolutnie żadnych możliwości uzyskania takiego tytułu (głównie dlatego, że spółka już nie istnieje) możesz bez niego pozwać członka zarządu, co jednak oznacza że w procesie musisz udowodnić, że spółka jest Ci dłużna określone pieniądze. 

Drugim rodzajem dokumentów powinien być taki, z którego wynika że spółka nie może zaspokoić Twojego roszczenia – czyli, że egzekucja ze spółki będzie bezskuteczna. Podstawowym dokumentem tego rodzaju jest postanowienie o umorzeniu egzekucji z powodu braku majątku pozwalającego na zaspokojenie tego roszczenia. Wymaga to zatem skierowania sprawy do egzekucji i stosownego postanowienia komornika. Nie jest ot jednak jedyny sposób wykazania tej okoliczności. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj: https://likwidacjaspolki.com/w-jaki-sposob-mozna-wykazac-bezskutecznosc-egzekucji-ze-spolki-na-podstawie-art-299-ksh-nie-prowadzac-egzekucji/ 

Oczywistym jest także to, że także informacja że spółka została wykreślona z KRS oznacza, że potencjalna egzekucja z jej majątku będzie bezskuteczna.

Na tym tak naprawdę kończą się zasadnicze obowiązki dowodowe powoda, który chce pozwać członków zarządu za długi spółki. Czy warto na tym poprzestać? Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi – jeśli bowiem podejrzewamy, że członek zarządu będzie się bronił i wiemy w jaki sposób, można go zdyskredytować już w pozwie, czym możemy zwiększyć nasze szanse procesowe.

pozwać członka zarządu

Określ roszczenie, za które odpowiada pozwany członek zarządu spółki

Członek zarządu spółki odpowiada za jej długi w dość szerokim zakresie. Nie jest zatem tak, że jego odpowiedzialność dotyczy tylko przysłowiowej kwoty z faktury. Członek zarządu może odpowiadać oczywiście za roszczenie główne ale i poboczne. Jego odpowiedzialność obejmuje zatem obok niespłaconego długu spółki także odsetki od roszczenia głównego, zasądzone w wyroku lub nakazie zapłaty koszty sądowe oraz zasądzone przez komornika koszty postępowania egzekucyjnego. 

Słowem możemy pozwać członka zarządu za wszystko czego nie dostaliśmy od dłużnej nam spółki i za wszystko co przysługuje nam na podstawie wydanym w sprawie przeciwko spółce wyroków i postanowień.

pozwać członka zarządu

Przygotuj pozew przeciwko zarządowi spółki

Potem pozostaje napisanie pozwu. Pozew powinien zawierać wszystkie konieczne elementy pisma procesowego i samego pozwu, które określa kodeks postepowania cywilnego. Do tego pamiętaj, że sprawa przeciwko zarządowi zasadniczo ma charakter sprawy gospodarczej, więc musisz zerknąć także w przepisy regulujące ten rodzaj postępowania. W tym zakresie przepisy się zmieniają, a warunki pozwu są coraz bardziej rygorystyczne. Warto zatem aktualizować w tym zakresie swoją wiedzę lub korzystać z usług profesjonalnej kancelarii prawnej zajmującej się pozywaniem członków zarządu.

Zasadniczo pozew przeciwko członkowi zarządu powinien zawierać następujące elementy:

1. oznaczenie sądu, do którego pozew jest kierowany (będzie to zasadniczo sąd właściwy dla siedziby spółki), 
2. oznaczenie powoda (pamiętaj o podaniu imienia, nazwiska, adresu zamieszkania, numeru PESEL, adresu e-mail [lub oświadczenia o jego braku] i najlepiej numeru telefonu), 
3. podanie imienia i nazwiska, numeru PESEL (te dane będą w odpisie KRS spółki) i adresu zamieszkania pozwanego lub pozwanych,
4. określenie wartości przedmiotu sporu, czyli kwoty o którą pozywamy członka zarządu (więcej tutaj: https://likwidacjaspolki.com/wartosc-przedmiotu-sporu-w-pozwie-przeciwko-zarzadowi-o-odpowiedzialnosc-za-dlugi-spolki/)
5. określenie żądania – czyli napisanie, że domagamy się zasądzenia od członka zarządu na rzecz powoda określonej kwoty pieniędzy, potencjalnie z odsetkami i określeniem za jaki okres żądamy tych odsetek,
6. oznaczenie daty wymagalności roszczenia, czyli momentu od którego pozwany ma obowiązek zapłaty i potencjalnie możemy naliczać odsetki. 
7. przywołanie wniosków dowodowych do pozwu (czyli jakie dowody chcemy, żeby sąd przeprowadził) oraz na jakie fakty je przywołujemy (co ma z nich wynikać),
8. postawienie innych wniosków procesowych – te mogą być różne, chociażby ustanowienie kuratora lub rozpoznanie sprawy pod nieobecność powoda,
9. wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu – czyli uzasadnienie sprawy z przytoczeniem czemu właściwie pozywamy członka zarządu, z czego wynika kwota pozwu oraz inne kluczowe okoliczności,
10. informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia (do tego przydaje się wezwanie do zapłaty)
11. wymienienie załączników do pozwu – nie zapomnij ich później dołączyć.

Pozew oczywiście musi być podpisany i przygotowany w tylu kopiach, by starczyło ich dla sądu i każdego z pozwanych (łącznie z kopiami załączników). 

Sądy są przeczulone na punkcie braków formalnych pozwu, dlatego jeśli nie masz doświadczenia w przygotowywaniu pozwu dobrze zweryfikuj czy wszystkie warunki do tego, by sąd mógł nadać sprawie bieg są spełnione. Można wręcz powiedzieć, że w tym zakresie sady są czepialskie, zdaje się  hołdując zasadzie, że jeśli załatwią sprawę przez jej zwrot to w statystykach będzie się wszystko zgadzało, a sami nie będą mieć wiele pracy.

Do tego warto rozważyć, czy w Twoim interesie jest by sprawa była prowadzona w myśl przepisów postępowania gospodarczego czy też nie. Jeśli jesteś osobą fizyczną masz bowiem prawa do tego, by wnosić o rozpoznanie sprawy przeciwko członkom zarządu o długi spółki z pominięciem przepisów postępowania gospodarczego. Jeśli w ogóle nie wiesz o co chodzi, przeczytaj koniecznie ten artykuł: https://likwidacjaspolki.com/pozew-z-299-ksh-jako-sprawa-gospodarcza-jakie-ma-to-znaczenie-dla-sprawy-sadowej-przeciwko-zarzadowi/ 

Pamiętaj, że jeśli nie jesteś pewny tego czy Twoja sprawa ma szanse powodzenia można przyjąć pewną strategie procesową polegającą na pozwaniu członka zarządu „na próbę”. Polega ona, że celowo pozywamy członka zarządu o część roszczenia, choćby niewielką, ale sprawę prowadzimy tak żeby ją wygrać. Mając pomyślny wyrok przeciwko członkowi zarządu spółki możemy skierować drugi pozew o całe nasze roszczenie. Jeśli przegramy minimalizujemy straty w postaci opłaty sądowej i potencjalnych kosztów zastępstwa adwokackiego zasądzonych na rzecz drugiej strony. Warto jednak w tym zakresie pamiętać o przedawnieniu, które musimy brać pod uwagę, szczególnie ze sprawy przeciwko zarządowi mogą być naprawdę długotrwałe.

pozwać członka zarządu

Dokonaj opłaty za pozew lub uzyskaj zwolnienie z kosztów sądowych

Pozew musi zostać opłacony, żeby sąd w ogóle się nim zajął. Zasadniczo opłata od pozwu wynosi 5% wartości przedmiotu sporu. Masz możliwość ubiegania się o zwolnienie z tej opłaty o ile wykażesz, że nie stać Cię na jej uiszczenia. Wówczas do pozwu powinieneś dołączyć stosowny wniosek o zwolnienie z opłaty i dodatkowo przedłożyć stosowne dokumenty mające wskazywać na Twoją sytuację materialną. Jeśli jako powód występuje osoba fizyczna wystarczające jest oświadczenie majątkowe. Jeśli spółka, jest to dużo bardziej skomplikowane.

Opłaty od pozwu przeciwko członkowi zarządu:

1. 30 złotych, jeśli pozew dotyczy roszczenia do 500 zł
2. 100 złotych, jeśli pozew dotyczy roszczenia do 1.500 zł
3. 200 złotych, jeśli pozew dotyczy roszczenia do 4.000 zł
4. 400 złotych, jeśli pozew dotyczy roszczenia do 7.500 zł
5. 500 złotych, jeśli pozew dotyczy roszczenia do 10.000 zł
6. 750 złotych, jeśli pozew dotyczy roszczenia do 15.000 zł
7. 1.000 złotych, jeśli pozew dotyczy roszczenia do 20.000 zł
8. 5% wartości przedmiotu sporu, jeśli pozew dotyczy roszczenia powyżej 20.000 zł.

pozwać członka zarządu

Wzór pozwu przeciwko zarządowi za długi spółki

Poniżej przedstawimy prosty wzór pozwu przeciwko zarządowi za długi spółki. Prosty, bo dotyczy on zupełnie nieskomplikowanej sytuacji faktycznej, w której powód ma wszelkie podstawy i właściwie żadnych ryzyk związanych z przegraniem sprawy. Pozostaje mu tylko czekać aż sąd wyda korzystny wyrok, w którym zobowiąże zarząd do zapłaty należnego długu. W bardziej skomplikowanych stanach faktycznych zalecamy jednak dużą ostrożność i najlepiej korzystanie ze wsparcia profesjonalistów.

Jeśli chcesz pobrać wzór pozwu przeciwko zarządowi w wersji do edycji, możesz to zrobić korzystając z tego linku.

pozwać członka zarządu

Pilnuj sprawy w sądzie

Złożenie sprawy w sądzie to tylko pierwszy krok. 

Pamiętaj, żeby sprawy w sądzie pilnować i właściwie reagować na procesowe wydarzenia. Odpowiadaj na zobowiązania sądu, reaguj jeśli sprawa idzie nie w tym kierunku co chciałbyś (np. sąd zawiesza postępowanie lub oddala wnioski dowodowe), odpieraj argumenty pozwanego (fakty podane przez drugą stronę, które nie zostały zaprzeczone uznaje się w postępowaniu za przyznane). Do tego pilnuj, żeby Twoja sprawa nie trafiła na długie miesiące na półkę bez rozpoznania, bo to też się zdarza. 

Generalnie wokół sprawy sądowej warto i powinno się „chodzić” i interesować się nią. Z drugiej strony nie warto przejawiać zachowań pieniactwa procesowego, bo w końcu sędziowie to też ludzie i przy orzekaniu duże znaczenia może mieć także to jaki obraz stron sąd wyrobi sobie w trakcie procesu. 

Jeśli szukasz wsparcia prawnego dla przygotowani pozwu przeciwko członkowi zarządu za długi spółki lub poprowadzenia takiej sprawy warto rozważyć wybór doświadczonej kancelarii adwokackiej. Jeśli masz jakieś pytania, zachęcamy do kontaktu.